Nie jest więc koniecznym posiadanie przez wierzyciela postanowienia o umorzeniu egzekucji z powodu bezskuteczności. Wniosek o wyjawienie majątku można złożyć już w momencie wezwania przez komornika do wskazania majątku dłużnika pod rygorem umorzenia egzekucji (tzw. „wysłuchanie” wierzyciela w trybie art. 827 k.p.c.).

Wierzyciel może żądać wyjawienia majątku także przed wszczęciem egzekucji, jeżeli uprawdopodobni, że nie uzyska zaspokojenia w pełni swojej należności ze znanego mu majątku albo z przypadających dłużnikowi bieżących świadczeń periodycznych za okres sześciu miesięcy, a także wierzyciel dopełnił obowiązku wezwania dłużnika do zapłaty stwierdzonej tytułem wykonawczym należności, zakreślając dłużnikowi na spełnienie świadczenia termin 14 dni od dnia doręczenia wezwania do zapłaty.

Wyjawienie majątku nie ma zastosowania wyłącznie w egzekucji świadczeń pieniężnych, ale również w razie egzekucji świadczeń niepieniężnych, np. w sytuacji, kiedy dłużnik ukrywa rzeczy, do których wydania jest zobowiązany.

Wniosek o wyjawienie majątku składa się w sądzie właściwości ogólnej dłużnika. Podlega on opłacie w wysokości 40 zł. Przy czym, jeśli od złożenia przez dłużnika przyrzeczenia lub wyczerpania środków przymusu, także na żądanie innego wierzyciela, nie upłynął okres jednego roku, wniosek zostanie odrzucony, a opłata zwrócona. Takie rozwiązanie eliminuje możliwość wcześniejszego składania wniosku z uwagi na niewielkie prawdopodobieństwo zmiany stanu majątku dłużnika w krótszym czasie.

Sąd, przychylając się do wniosku wierzyciela, zobowiązuje dłużnika do złożenia szczegółowego wykazu majątku, wierzytelności i innych praw majątkowych oraz do złożenia uroczystego przyrzeczenia o prawdziwości wykazu według roty zamieszczonej w przepisie art. 913 § 1 k.p.c. Jeśli dłużnik uchyla się od wypełnienia obowiązku wyjawienia majątku, sąd, na wniosek wierzyciela nałoży na dłużnika grzywnę i jednocześnie wyznaczy nowy termin do wykonania czynności, z zastrzeżeniem surowszą grzywną. Wymierzając grzywnę, sąd orzeknie jednocześnie – na wypadek niezapłacenia – zamianę grzywny na areszt, licząc jeden dzień aresztu od pięćdziesięciu do tysiąca pięciuset złotych grzywny. Ogólny czas trwania aresztu nie może w tej samej sprawie przekroczyć sześciu miesięcy. Jest to zatem przypadek utraty wolności niejako „za długi”.

Każdy dłużnik, który został zobowiązany do wyjawienia majątku, niezależnie od tego, czy dłużnikiem tym jest osoba fizyczna, czy też jakikolwiek inny podmiot, podlega z urzędu wpisowi do rejestru dłużników niewypłacalnych Krajowego Rejestru Sądowego (art. 55 ustawy o KRS). Wpis ten zostaje usunięty dopiero po upływie 10 lat. Nawet wcześniejsza spłata zadłużenia nie będzie skutkowała wykreśleniem dłużnika z rejestru. Fakt ten stanowi dodatkową dolegliwość dla dłużnika wynikającą ze wszczęcia postępowania o wyjawienie jego majątku. Warto zwrócić także uwagę, iż złożenie wniosku o nakazanie dłużnikowi wyjawienia majątku nie przerywa biegu przedawnienia roszczenia stwierdzonego prawomocnym orzeczeniem sądu (tak uchwała SN z dnia 19 listopada 2010 r., III CZP 92/10, LEX nr 612267).

Autor artykułu:

adwokat Aneta Niedziałek - Łaski

Poprzedni artykuł Następny artykuł