22.09.2014

Czy ubezpieczyciel jest zobowiązany zwrócić koszty najmu pojazdu zastępczego przy tzw. szkodzie całkowitej?

Postawione pytanie dotyczy istotnego z praktycznego punktu widzenia zagadnienia możliwości dochodzenia od ubezpieczyciela z tytułu umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych, zwrotu wydatków na najem pojazdu zastępczego przy tzw. szkodzie całkowitej. Wcale nierzadko zdarza się bowiem sytuacja, kiedy prognozowany koszt naprawy uszkodzonego pojazdu przekracza jego wartość wedle stanu sprzed zdarzenia powodującego szkodę, co powoduje że naprawa jest ekonomicznie nieuzasadniona (szkoda całkowita). Brak możliwości korzystania z pojazdu rekompensuje się wówczas najmem auta zastępczego. Nasuwa się jednak wątpliwość, czy poszkodowany może żądać od ubezpieczyciela zwrotu kosztów najmu takiego pojazdu poniesionych już po dacie wypłaty przez ubezpieczyciela odszkodowania za szkodę całkowitą?

Wątpliwość tą rozstrzygnął na korzyść poszkodowanych Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 22 listopada 2013 r. (sygn. akt III CZP 76/13, LEX nr 1392609), wskazując: „odpowiedzialność ubezpieczyciela z tytułu umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych obejmuje celowe i ekonomicznie uzasadnione wydatki na najem pojazdu zastępczego poniesione przez poszkodowanego w okresie niezbędnym do nabycia innego pojazdu mechanicznego, jeżeli odszkodowanie ustalone zostało w wysokości odpowiadającej różnicy pomiędzy wartością pojazdu mechanicznego sprzed zdarzenia powodującego szkodę, a wartością pojazdu w stanie uszkodzonym, którego naprawa okazała się niemożliwa lub nieopłacalna (tzw. szkoda całkowita)”.

Sąd Najwyższy przesądził więc, że poszkodowany może domagać się od ubezpieczyciela zwrotu kosztów najmu pojazdu przez okres od dnia wyrządzenia szkody całkowitej w pojeździe do dnia nabycia innego pojazdu w miejsce utraconego. Oczywiście przy założeniu, że wydatki na najem auta zastępczego będą uznane za celowe i ekonomicznie uzasadnione. Co więcej, obowiązek zwrotu kosztów najmu pojazdu zastępczego dotyczy wydatków poniesionych w okresie niezbędnym do zakupu nowego pojazdu. Jak wyznaczyć ów niezbędny okres? Należy wziąć pod uwagę między innymi takie czynniki jak możliwość zbycia tzw. pozostałości pojazdu, rodzaju utraconego pojazdu i rodzaj pojazdu, który ma zostać nabyty w miejsce utraconego.

Mimo iż zaprezentowany pogląd prawny wyrażony w uchwale z dnia 22 listopada 2013 r. wiąże li tylko sąd w konkretnej sprawie, w której zadano pytanie prawne, należy mieć nadzieję, że wskutek rozstrzygnięcia Sądu Najwyższego ubezpieczyciele oraz sądy powszechne będą uznawać pełną refundację kosztów najmu pojazdu zastępczego za cały okres niezbędny do nabycia nowego pojazdu. Tym bardziej, że posiadacz pojazdu którego szkoda podlega naprawieniu poprzez zwrot przez ubezpieczyciela kwoty niezbędnej do dokonania naprawy, może – jak jednolicie przyjmuje się w orzecznictwie - domagać się zwrotu kosztów najmu pojazdu zastępczego za okres niezbędny do dokonania naprawy uszkodzonego pojazdu, w którym nie mógł korzystać z uszkodzonego pojazdu.

 

Autor artykułu:

adwokat Aneta Niedziałek - Łaski