Zasadą jest, iż nabycie przez osobę fizyczną własności rzeczy lub praw majątkowych w drodze zasiedzenia podlega podatkowi w wymiarze 7% podstawy opodatkowania. Obowiązek podatkowy powstaje z chwilą uprawomocnienia się postanowienia sądu stwierdzającego zasiedzenie. Od tego dnia podatnik ma miesiąc na złożenie zeznania podatkowego we właściwym urzędzie skarbowym, którym – w przypadku zasiedzenia nieruchomości – jest urząd skarbowy miejsca jej położenia. Zeznanie podatkowe składa się na odpowiednim formularzu (obecnie jest to druk SD-3 Zeznanie podatkowe o nabyciu rzeczy lub praw majątkowych). Co ważne, złożenie zeznania podatkowego o nabyciu nie wiąże się od razu z dokonaniem zapłaty podatku. Dopiero bowiem, od doręczenia decyzji ustalającej wysokość zobowiązania podatkowego, rozpoczyna bieg 14 – dniowy termin płatności podatku (art. 47 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa, Dz.U. 2012 r. poz. 749 t.j. z późn. zm.).

Aby wyliczyć podatek trzeba wyjść od zdefiniowania podstawy opodatkowania. Stosownie do art. 7 ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, podstawą opodatkowania jest wartość nabytych rzeczy i praw majątkowych po potrąceniu długów i ciężarów (czysta wartość) ustalona według stanu rzeczy i praw majątkowych w dniu nabycia i cen rynkowych z dnia powstania obowiązku podatkowego. Dzień nabycia rzeczy w drodze zasiedzenia określony jest w postanowieniu sądu stwierdzającym zasiedzenie. Dniem powstania obowiązku podatkowego jest, jak zostało to już wskazane powyżej, dzień uprawomocnienia się tego postanowienia. Przy nabyciu w drodze zasiedzenia wyłącza się z podstawy opodatkowania wartość nakładów na rzecz dokonanych przez nabywcę podczas biegu zasiedzenia. Nakładem na nieruchomość gruntową może być przykładowo wartość wybudowanego przez nabywcę (lub jego poprzednika prawnego) domu czy innego budynku.

Wartość nabytych rzeczy i praw majątkowych przyjmuje się w wysokości określonej przez nabywcę, jeżeli odpowiada ona wartości rynkowej tych rzeczy i praw. Do zeznania podatkowego podatnicy podatku od spadków i darowizn obowiązani są dołączyć dokumenty mające wpływ na określenie podstawy opodatkowania, to jest potwierdzające nabycie rzeczy (prawomocne postanowienie sądu stwierdzające zasiedzenie), istnienie długów i ciężarów obciążających daną rzecz oraz poniesionych na nią nakładów.

Warto przy tym wiedzieć, że z omawianego podatku zwolnione jest nabycie własności fizycznie wydzielonych części nieruchomości w drodze zasiedzenia przez osoby będące współwłaścicielami ułamkowych części nieruchomości – do wysokości udziału we współwłasności (art. 4 ust. 1 pkt 8 ustawy).

Zwolnienie z art. 4 ustawy dotyczy także nabycia przez zasiedzenie nieruchomości lub jej części wraz z częściami składowymi z wyjątkiem zabudowań, pod warunkiem, że w chwili nabycia nieruchomość ta stanowiła gospodarstwo rolne lub jego część w rozumieniu przepisów o podatku rolnym albo wejdzie w skład gospodarstwa rolnego będącego własnością nabywcy i to gospodarstwo rolne będzie prowadzone przez nabywcę przez okres co najmniej 5 lat od dnia nabycia (art. 4 ust. 1 pkt 1).

Przy zasiedzeniu zastosowanie znajdzie również przepis art. 4a ust. 1 pkt 1 ustawy. Stosownie do jego treści, zwalnia się od podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę, jeżeli zgłoszą nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od chwili uprawomocnienia się postanowienia sądu stwierdzającego zasiedzenie. 

Autor artykułu:

adwokat Aneta Niedziałek-Łaski

 

Poprzedni artykuł Następny artykuł