12.07.2018
Nowe zasady przedawnienia roszczeń
Od 9 lipca 2018 roku obowiązują nowe zasady dotyczące terminów przedawnienia długów. Tego dnia weszła w życie ustawa z dnia 13 kwietnia 2018 r. o zmianie ustawy - Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw. W poniższym artykule, staram się przybliżyć Państwu podstawowe kwestie związane ze zmienionymi przepisami
Zacząć należy od tego, czym właściwie jest przedawnienie? Jest to czas, po upływie którego dłużnik może skutecznie uchylić się od zapłaty długu. Okres przedawnienia liczony jest od dnia następnego po terminie zapłaty. Przepisy regulujące ogólne terminy przedawnienia znajdują się w części ogólnej Kodeksu cywilnego. W dalszych częściach Kodeksu, jak i innych ustawach szczególnych, można znaleźć szereg innych okresów przedawnienia, np. 2 lata dla roszczeń z tytułu sprzedaży dokonanej przez przedsiębiorcę; 1 rok dla roszczeń z tytułu umowy spedycji, umowy przewozu; 10 lat dla roszczeń o naprawienie szkody wyrządzonej czynem niedozwolonym.
Jedną z najważniejszych zmian obowiązujących od 9 lipca 2018 r. jest znowelizowanie art. 118 k.c. i skrócenie podstawowego terminu przedawnienia z 10 lat do lat 6. Ten krótszy termin dotyczy zarówno roszczeń majątkowych, jak również roszczeń stwierdzonych prawomocnym orzeczeniem sądu (lub innego organu powołanego do rozpoznawania spraw danego rodzaju albo orzeczeniem sądu polubownego, jak również roszczenie stwierdzone ugodą zawartą przed sądem albo sądem polubownym albo ugodą zawartą przed mediatorem i zatwierdzoną przez sąd). Natomiast roszczenia o świadczenia okresowe oraz związane z prowadzeniem działalności gospodarczej przedawniają się bez zmian po upływie 3 lat.
Nowelizacja wprowadziła też nową zasadę odnośnie upływu okresu przedawnienia. Od 9 lipca 2018 roku przypada on na ostatni dzień roku kalendarzowego, chyba że termin przedawnienia jest krótszy niż dwa lata. Przykładowo, jeżeli roszczenie stało się wymagalne dnia 2 czerwca 2018 roku to koniec terminu sześcioletniego przedawnienia przypadnie na dzień 31 grudnia 2024 roku. Natomiast w przypadku roszczenia np. o usunięcie wady lub wymianę rzeczy sprzedanej na wolną od wad, które stało się wymagalne dnia 2 czerwca 2018 roku, koniec terminu przedawnienia przypadnie na dzień 2 czerwca 2019 roku, gdyż przedawnia się ono z upływem roku, a więc z terminem krótszym niż dwa lata.
Co istotne, wydłużenie okresu przedawnienia dotyczy także odsetek, gdyż roszczenia z tytułu odsetek przedawniają się po upływie 3 lat.
Kolejną ważną zmianą z punktu widzenia konsumentów jest wprowadzenie §2¹do art. 117 k.c., zgodnie z którym po upływie terminu przedawnienia nie można domagać się zaspokojenia roszczenia przysługującego przeciwko konsumentowi. Oznacza to, że w przypadku, gdy pozwanym będzie konsument, to sąd z urzędu będzie badał czy roszczenie nie jest przedawnione. Jeżeli sąd uzna je za przedawnione, oddali powództwo o zasądzenie konkretnego roszczenia (chyba że zajdzie wyjątkowy przypadek uzasadniający nie uwzględnienie przez sąd upływu terminu przedawnienia roszczenia przeciwko konsumentowi). Do tej pory sąd zajmował się kwestią przedawnienia wyłącznie na zarzut pozwanego, co niestety często skutkowało tym, że sąd wydawał wyrok zasądzający pomimo, że roszczenie było w rzeczywistości już dawno przedawnione. W przypadku przedsiębiorców lub innych podmiotów, nie będących konsumentem, to nadal na stronie pozwanej ciąży obowiązek podniesienia zarzutu przedawnienia.
W kolejnym artykule, odpowiem na pytanie, jak przedawniają się roszczenia powstałe przed wejściem w życie nowych przepisów, tj. roszczenia powstałe przed 9 lipca 2018 r.
Autor artykułu:
adwokat Aneta Niedziałek – Łaski